Criminaliteit via verenigingen - Burgemeesters kunnen ledenregister van VZW’s opvragen

Criminaliteit via lokale verenigingen en bestuurlijke handhaving

Het komt voor dat georganiseerde criminele bendes zich organiseren in een VZW en zich zo profileren naar de buitenwereld als weldoeners door allerlei acties voor het goede doel op te zetten.

In de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit is bestuurlijke handhaving, waarbij gemeenten en burgemeesters een grote rol spelen, een belangrijk middel. Hierbij kunnen de lokale besturen in Limburg rekenen op de ondersteuning van het het Arrondissementele Informatie en Expertisecentrum (ARIEC) Limburg en wordt er op het terrein samengewerkt met tal van andere partners. Via deze bestuurlijke handhaving kan de druk op de criminele organisatie via allerlei kanalen opgevoerd worden.

De ledenlijst van VZW’s

Eén van de tools die ingezet kunnen worden om de druk op te voeren, is het opvragen van de ledenlijst van de VZW.

Elke VZW is volgens de wet (Artikel 9:3 van het Wetboek vennootschappen en verenigingen (WVV)) verplicht om een ledenregister bij te houden. Hierin moet naam, voornaam en woonplaats van de leden van de VZW worden opgenomen, zonder dat de leden hier hun toestemming voor moeten geven.

In het ledenregister moeten de ‘werkende leden’ van de VZW opgenomen worden. Dit zijn de leden die deel uitmaken van de algemene vergadering en daar ook kunnen stemmen. ‘Toegetreden leden’, de leden die geen deel uitmaken van de algemene vergadering en er niet stemmen moeten niet verplicht opgenomen worden in het ledenregister.

Het bestuursorgaan van de VZW moet dit ledenregister up to date houden.

Overheden kunnen de ledenlijst opvragen

Vaak weigeren de betrokken VZW’s de ledenlijst over te maken en verwijzen ze hierbij naar de privacy van de leden en de toepassing van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR). Dit blijkt geen geldig argument te zijn. Artikel 9:3 van het WVV bepaalt immers dat de vereniging op mondeling of schriftelijk verzoek van de overheden, administraties, parketten, griffies, hoven, rechtbanken,… toegang moeten verlenen tot het ledenregister en kopieën of uittreksels moeten bezorgen wanneer men daarom vraagt.

Is de burgemeester ook een overheid?

In het WVV staat niet expliciet vermeld hoe het begrip ‘overheid’ moet geïnterpreteerd worden. Hierdoor was niet duidelijk af te leiden of een burgemeester ook zelf de ledenlijst vanVZW kon opvragen. In een antwoord op een een parlementaire vraag bevestigt minister van Quickenborne dat naast de federale staat, de gemeenschappen, de gewesten en de gemeentes ook de burgemeester kunnen beschouwd worden als overheid. Bijgevolg kunnen burgemeesters ook de ledenlijst van een VZW opvragen.